Mífhaisnéis

Bealaí le mífhaisnéis a thabhairt faoi deara:

• Tá an chuma ar na grianghraif go ndearnadh eagarthóireacht orthu nó go bhfuil siad bréagach nó beagán aisteach.
• Ní foinse (suíomh idirlín, cuntas, úsáideoir, srl.) é a bhfuil eolas agat uirthi nó a bhfuil muinín agat aisti agus níl foinsí iontaofa eile ag tuairisciú faoin rud céanna.
• Tá an chuma ar an scéal go bhfuil an craiceann is a luach á fháil agat.
• Botúin litrithe.

• Chun airgead a dhéanamh, leantóirí a fháil nó tuairimí a fháil. Dá mhealltaí na ceannlínte ar fhógraí, naisc, nó grianghraif, is mó an seans go gcliceálfaidh daoine orthu. Dá mhealltaí na ceannlínte ar fhógraí, naisc, nó grianghraif, is mó an seans go gcliceálfaidh daoine orthu. Clicmhealladh a thugtar air seo.
• Don chraic (d’fhéadfadh sé a bheith ina mhagadh, ina dhúshlán a mheas siad a bhí greannmhar nó ina chleas).
• Chun do thuairimí a athrú nó dul i gcion ar an gcaoi a smaoiníonn tú faoi rud éigin.

• Seans go gceapfadh daoine a roinneann tú leo é go bhfuil sé fíor. Seans go gcreidfidís é agus go roinnfidís le níos mó daoine fós é.
• Seans go gcothódh sé mothúcháin dhiúltacha dá leithéidí imní, fearg, frustrachas nó eagla sna daoine lena roinneann tú é.
• Seans go gcuirfeadh mífhaisnéis a léamh isteach ar dhaoine agus go bhféafaidís féin nó daoine eile díobháil a dhéanamh nó caillteanas a fhulaingt. Mar shampla, d’fhéadfaidís páirt a ghlacadh i ndúshlán contúirteach nó guaiseach nó airgead a chaitheamh, rud nach ndéanfaidís murach é.

1. Tabhair aird ar an gcaoi a mothaíonn tú faoi; má bhíonn an chuma ar an scéal go bhfuil an craiceann is a luach á fháil agat, seans nach amhlaidh a atá.
2. Cuir ceisteanna a chuideoidh leat rudaí a mheas.
3. Déan taighde in éineacht le duine fásta chun é a fhiosrú níos mó.
4. Ná roinn é, má aimsíonn tú rud éigin bréagach ar líne, déan taighde chun na fíricí a fháil amach.
5. Déan tuairisciú faoi (le cabhair ó dhuine fásta).

• Seiceáil go bhfuil an suíomh idirlín slán.
  (Bíonn glas nó liath atá ar shuíomh Gréasáin slán agus go dtosaíonn sé le HTTPS.)
• Aimsigh suíomhanna idirlín iontaofa chun an nuacht, na léirmheasanna nó na nótaí tráchta céanna a chuardach iontu (le cabhair ó dhuine fásta).
• Déan cuardach íomhá – cliceáil ar dheis ar íomhá, roghnaigh ‘cuardaigh íomhá…’
• Aimsigh suíomhanna idirlín a sheiceálann fíricí féachaint an ndearnadh seiceáil cheana féin féachaint an bhfuil an nuacht fíor nó bréagach. Chun iad a aimsiú, cuardaigh ‘fact checking websites’ ar líne.

Eolas breise d’áisitheoirí:
Cad is suíomh idirlín seiceála fíricí ann?

Agus an oiread sin mífhaisnéise ar líne, tá go leor eagraíochtaí ar fud an domhain a sheiceálann scéalta nuachta gach uair an chloig gach lá. Is stáisiúin nuachta iontaofa náisiúnta iad go leor díobh a sheiceálann fíricí. Tuigeann siad an tábhacht a bhaineann leis na fíricí, agus iad sin amháin, a roinnt le saoránaigh agus dá bhrí sin oibríonn siad go dian gach lá chun miotais, bréaga agus cleasanna a bhréagnú. Níl le déanamh againn ach na suíomhanna idirlín seiceála fíricí sin a aimsiú ar líne.